İzlanda Tálknafjörður’da yer alan bir balık çiftliğindeki büyük bir parazit salgını, en az bir milyon somonun hastalanmasına ve ölümüne neden oldu.
Salgının haberini yapan ve yaşananları kamuoyuyla paylaşmak üzere belgeleyen aktivist Veiga Grétarsdóttir, gördüğü balıkların durumu karşısında şok olduğunu söyledi. İzlanda Yaban Hayatı Fonu ile işbirliği yapan Grétarsdóttir tanık olduklarını şu şekilde paylaştı: “Bir tane bile sağlıklı balık gördüğümü sanmıyorum. Zombi balıkları gibi çok yavaş hareket ediyorlardı; ölü ama hareket ediyor.”
Olayın duyulmasından sonra Gıda ve Veterinerlik Kurumu’nun web sitesinde yayınlanan bir basın açıklamasında, Tálknafjörður’daki balıklar incelendiğinde çevresel bakterilerin bit kaynaklı yaraları enfekte ederek onları önemli ölçüde daha kötü hale getirdiğinin keşfedildiği belirtildi.
Somon biti (Lepeophtheirus salmonis) olarak bilinen bir kabuklu hayvan olan parazit, somonun derisiyle besleniyor ve somonun bağışıklık sistemini strese sokan ve zayıflatan açık yaralara neden oluyor. Hastalığın ilerlediği durumlarda ise toplu ölümlere neden olabiliyor.
Tahminlere göre bir milyondan fazla hayvanın hastalandığı çiftliğin sahibi firma ise hastalık sebebiyle hayatını kaybeden ve “çiftlikteki diğer tankların sağlığını korumak için” öldürülecek olan somonların hayvan yemi üretiminde kullanılacaklarını açıkladı.
Somonların doğal ortamlarındaki ortalama ömürleri 5-8 yıl arasında değişiyor. Kaydedilen en uzun ömür ise 13 yıl ile Atlantik Somonuna aittir. Doğadaki yaşam şartlarına göre oldukça dar alanlara hapsedilen ve kendileri için uygun olmayan gıdalarla beslenen, hastalıkların hızla yayılmasını önlemek için kullanılan toksik böcek ilaçlarına maruz kalan somonların çiftlikteki ömürleri ise maksimum üç yıldır.
Hayvan Hakları ve Çevre Sorunu Olarak Balık Çiftlikleri
Tálknafjörður’daki balık çiftlikliğinde hastalığın ortaya çıkışı ve yayılması istisnai bir durum değil. Geçtiğimiz Ağustos ayında dünyanın en büyük somon üreticilerinden birinin çiftliğinden aynı parazite sahip 3.500 somon kaçmış ve çiftlik koşulları sebebiyle kötüleşen hastalığın yabani somon popülasyonu arasında hızla yayılmasına sebep olmuştu.
Somon bitinin Norveç, İskoçya ve İzlanda’da giderek daha fazla rastlandığı ve çiftliklerin emamektin, azametifos ve deltamethrin gibi böcek ilaçları kullanmalarına izin verildiği biliniyor. Salgınları önlemede yetersiz kalan ve hayvanları zehirleyen böcek ilacının kullanımına izin verilmesi ise deniz ekosistemi üzerinde yıkıcı etkileri sebebiyle aktivistler ve halk tarafından protesto ediliyor.
Hissedebilen bireyler olan balıkların özgürlüklerini ve yaşam haklarını ellerinden alan, bulundukları noktadaki mikro ekosistemleri geri dönülmez biçimde tahrip eden balık çiftliklerinin kapatılmasını sağlamak için açılan imza kampanyalarına destek vererek ve sulardaki hayvan zulmüne ve sömürüsüne bir an önce son vermek için balıkçılığın karşısında yer alarak dayanışmayı büyütebiliriz.
Kaynak: Polar Journal & The Guardian
