“Bugün hayvanları öldüren adam, yarın yoluna çıkanları öldüren adamdır.”
Ömrünü yalnız başına Ruanda ormanlarındaki dağ gorillerini tanımaya, araştırmaya ve korumaya adayan, yıllarca avcılara karşı verdiği mücadele yüzünden öldürüldüğü tahmin edilen primatolog, etolog ve aktivist Dian Fossey’’yi bu sözüyle başlayarak bugün doğumgününde, benzersiz koruma ve kurtarma çalışmaları nedeniyle saygıyla anıyoruz.
Avcılık başta olmak üzere turizm, hayvan ticareti ve esaret endüstrisi sebebiyle yaşam alanları ve nesilleri tükenme tehlikesi altındaki hayvanlardan biri olan dağ gorilleri, 1966-1985 yılları arasında Fossey’in 20 yıllık ilham veren çalışmaları ve devamında yereldeki koruma faaliyetleri sayesinde görünmezlikten ve yeryüzünden silinmekten kurtuldu.
Türkiye’de yaban keçilerinden geyiklere yaban domuzlarından üveyiklere kadar pek çok hayvan türünün avcılık adı altındaki katliam ile yok edilmesine karşı mücadelemizi sürdürürken, dünyanın bir diğer ucunda koruma altındaki dağ gorilleri de halen insan menfaati için öldürülüyor.
Dağ gorilleri için en büyük tehlikenin insan olduğunu söyleyen Fossey, “Tehdit altındaki bir türü kurtarmanın temel adımlarından biri, onun hakkında daha fazla şey öğrenmektir” diyordu.
“Arkadaşım Digit”
Dağ gorillerinin korunması için öncü adımları atan ve onlarla zaman geçiren Dian Fossey, gözlemlediği birçok gorille güçlü bağlar kurdu, farklı ilişkiler geliştirdi. Fakat özellikle onun için özel olan, yakın bir bağ kurduğu bir goril vardı: Digit.
1967’deki ilk karşılaşmalarında Digit yaklaşık 5 yaşındaydı. Sağ elindeki parmaklarından biri muhtemelen bir avcı tuzağı sebebiyle zarar görmüştü. Grubunda onun yaşında oyun arkadaşı olmadığı ve son derece meraklı olduğu için Dian ile daha fazla vakit geçirmeye başladı. Dian onu “arkadaşım” olarak anıyor, ondan “sevgili Digit’im” diye bahsediyordu.
Digit, Batılı ülkelerin duvar dekorasyonu ve kül tablası olarak kullanmak için goril kafası ve eli için avcılara para akıttığı zamanlarda, 31 Aralık 1977’de öldürüldü. Defalarca bıçaklanan, başı ve elleri kesildikten sonra ölüme terk edilen Digit, avcılara karşı ailesini savunurken hayatını kaybetti.
Fossey’nin av karşıtı mücadelesini tetikleyen bu kayıp, dünyanın dikkatini sonunda dağ gorillerine çekmişti.
O gün Digit’in cansız bedenini Ruanda’da Karisoke’deki kulübesinin hemen önüne gömen Fossey, 1985 yılında muhtemelen avcılar tarafından öldürüldüğünde, “sevgili arkadaşı” Digit’in mezarının yanına gömüldü.
Hangi tür hedefte olursa olsun av cinayettir. Hangi amaçla olursa olsun bir canlının yaşamından beslenmek zulümdür. Fark olmadığını fark ettiğimiz zaman değişim başlayacak.
Bu muhteşem canlıları, yaşam alanlarını, Fossey’i ve mücadelesini anlamak için; Sigourney Weaver’ın başrolünü üstlendiği, Fossey’nin kitabından uyarlanan 1988 yapımı Sisteki Goriller filmini izlemenizi ve izletmenizi, geride bıraktığı mirası devralan The Dian Fossey Gorilla Fund ekibinin koruma çalışmalarını takip etmenizi tavsiye ederiz.
Kapak fotoğrafı: The Dian Fossey Gorilla Fund
