Tek bir günde dört maraton koştuğunuzu ve keskin rüzgarları, zorlu arazileri ve dondurucu sıcaklıkları bir arada yaşadığınızı hayal edin. Daha sonra, bunu yaklaşık yedi gün kadar her gün tekrar yaptığınızı düşünün. Her yıl düzenlenen Iditarod Trail Kızaklı Köpek Yarışı’ndaki köpeklerin yapmak zorunda kaldığı şey tam da bu. Bu, kızak sürücülerinin para ve diğer ödüller için yarıştığı birkaç yarıştan yalnızca biri. Kürklü kar motosikletlerinden biraz daha fazlası olarak görülen köpekler, yarışı canlı ve ciddi bir yaralanma olmadan bitirirlerse şanslı sayılıyorlar.
1995’ten bu yana, Iditarod’u en iyi bitirenler yaklaşık 1.600 kilometrelik parkuru, 24 saatlik zorunlu bir duraklama da dahil dokuz gün veya daha kısa bir sürede tamamladılar. Bu, köpeklerin gezegendeki en zorlu hava koşullarında yüzlerce kiloluk kızakları çekerken günde 160 kilometreden fazla koştuğu anlamına geliyor. Bazı yarışlarda sıcaklık sıfırın altında 60 dereceye kadar düşüyor. Köpekler tüm işi yaparak günde 12.000 kalori yakarken insanlar köpekler tarafından çekiliyor, yemek yiyor ve uyuyor olsalar dahi, kızak sürücüleri yarışı bitirmenin övgüsünü ve ödülünü almaktan keyif alıyorlar.
Yarışın ilk yıllarında ölüm kayıtları tutulmamasına rağmen, 2004 yılından bu yana Iditarod’da kullanılan 27 köpeğin öldüğü biliniyor. Resmi Iditarod Kural Kitabı, “önlenemez” ölüm türlerinin bir listesini dahi içeriyor.
Köpeklere mide ülserlerini önlemek için rutin olarak antiasitler veriliyor. Iditarod’daki köpekleri inceleyen bir veteriner, egzersize bağlı mide hastalığının yarışa katılan köpeklerin yüzde 50 ile 70’ini etkilediğini buldu; bu sayı, yarış yapmayan köpeklerde görülenden önemli ölçüde daha yüksektir. Ülserli köpekler, durum hayati tehlike oluşturana; iç kanamaya başlayana, kusana veya boğulup ölene kadar genellikle hiçbir semptom göstermezler.
2013 yılında 5 yaşındaki Dorado, rüzgarla oluşan kar yığınının altına gömüldü ve boğularak hayatını kaybetti. Üç yaşındaki Nash, kar motosikletinin çarpması sonucu hayatını kaybetti. Diğer köpekler akut zatürreden, geyik tarafından ezilmekten ve “egzersiz miyopatisinden” (ölümüne koşmaktan) öldü.
Copper Basin 300, Race to the Sky ve Yukon Quest gibi (daha az bilinen) başka meşakkatli ve ölümcül dayanıklılık yarışları da var. Rekabetçi yarışları izleme fırsatlarına ek olarak, birçok turistik işletme yarış günleri dışında köpek kızağı gezileri de sunuyor.
Köpekler için yarış dışındaki hayat da acımasızdır. Köpek kulübelerinin çoğunda kısa zincirlerle yaşayan ve barınak olarak yalnızca devrilmiş fıçılar veya harap köpek kulübeleri verilen düzinelerce köpek bulunur. Köpekler için anlamlı olan her şeyden mahrum bırakılırlar: egzersiz, oyun, zihinsel uyarım ve arkadaşlık. Yavaş koşanlar ise ölüme mahkum. Kaç köpeğin “uyutulduğunu” bildirmeye gerek görmüyorlar, dolayısıyla yarışlar sırasında ölen köpeklerin sayısı dışında ölü sayısı bilinmiyor.
1991 yılında, iki kez Iditarod yarışçısı olan Frank Winkler, kamyonunda ölmüş ve ölmekte olan köpek yavrularıyla dolu bir sandık bulunması üzerine hayvanlara 14 kez zulüm yapmakla suçlandı. Hayvanları ötenazi için veterinere götürmeye parasının yetmediğini iddia eden Winkler, iddiaya göre onlara baltanın kör ucuyla saldırdı.
2004 yılında, Iditarod’u üç kez koşan David Straub’un yaklaşık 30 tane aşırı zayıf köpeği ele geçirildi. Straub 17 kez hayvanlara eziyet etmekle suçlandı.
ABD’deki en büyük turist köpek kızağı işletmesi olan Krabloonik köpek kulübesi, Aspen-Colorado tesisindeki “fazlalık” köpeklerin rutin olarak başlarından vurularak bir çukura gömüldüğü haberi çıkınca kamuoyunun tepkisini çekti. Krabloonik’den bir yetkili cinayetleri savarak şunları söyledi: “…Yüzlerce yıl öncesine dayanıyor. Bu yeni bir şey değil… Bu, kızak köpeğinin yaşam döngüsünün bir parçası.”
Barbarca “uyutulmalardan” kurtulan köpekler ise genellikle her yarış sezonu bittiğinde istenmeyen köpeklerle dolup taşan barınaklara gönderiliyor. Bir Fairbanks Barınağı bu fenomeni “ilkbahardaki husky çöplüğü” olarak adlandırıyor.
Ne Yapabilirsiniz?
• Asla köpek kızağı gezisine çıkmayın.
• Alaska’ya bir gezi planlıyorsanız, köpek kızağı gezileri veya köpek kulübelerine ziyaretler içeren herhangi bir paket satın almayın.
• Köpek kızağı yarışlarının sponsorlarına, bu tür zulme göz yuman işletmeleri desteklemediğinizi söyleyin.
• Uluslararası kampanyalara destek verin, kızak için sömürülen köpeklerin sesi olun.
Çeviri Kaynağı: PETA
