Geçtiğimiz haftalarda Instagram’da Ankara Vegan Etkinlik hesabının bir hikayesinde profilimizi etiketlemesiyle iki güzel gelişmeden haberdar olduk: Birincisi, Buz Hokeyi Kadın A Milli Takımı’nın Türkiye’ye ilk kez kupayla dönmesi ve takım tarihinin ilk kupasını almasıydı. İkincisi de takım kaptanı Başak Demirkol’un vegan olduğunu öğrenmemizdi. Bu başarıyı paylaştıktan sonra kendisine hemen ulaşıp tüm takımı tebrik ettik; veganlık, buz hokeyi ve sporcu beslenmesine dair merak edilenleri kısa bir söyleşide topladık.
Türkiye Buz Hokeyi Kadın A Milli Takımı önemli bir ilke imza attı: 17-22 Mayıs’ta Hırvatistan’ın başkenti Zagreb’te yapılan Kadınlar Dünya Buz Hokeyi Şampiyonası’ndan kupa ile döndü. İkinci Klasman Grup B’de Hırvatistan, Güney Afrika, İzlanda ve Avustralya ile karşılaşan Kadın A Milli takımı, üçüncü olarak takım tarihinin ilk kupasını aldı*.
Ancak bu başarı, neredeyse futboldan başka hiçbir sporun konuşulmadığı ve destek bulamadığı Türkiye’de pek duyulmadı, önemsenmedi. Basında çıkan birkaç haberden öğrendiğimiz kadarıyla da, Türkiye’ye döndüklerinde takımı karşılayan kimse olmadı.
Biz de, özellikle dün A Milli Kadın Voleybol Takımı’nın FIVB Milletler Ligi’nde Belçika’yı 3-1 mağlup etmesinden hemen sonra, Türkiye Buz Hokeyi Kadın A Milli Takımı kaptanı Başak Demirkol ile yaptığımız söyleşiyi yayımlayalım istedik. Hem kadınların sporda elde ettiği başarıların art arda görünür olması hem de futbol dışında başka spor dallarının bilinip değer görebilmesi için…
Vegan sporcuların başarılarının daha geniş kitlelerce duyulması için de yaptığımız bu söyleşi, vegan olmanın ve bitkisel beslenmenin bireylerin ve sporcuların hayatını çoğunlukla nasıl olumlu yönde değiştirdiğini bir kez daha gösteriyor.
Buz hokeyinde Kadın A Milli Takımı olarak ilk kupayı aldınız ve Türkiye’de bu alanda bir ilki gerçekleştirerek büyük bir başarı elde ettiniz, pek çok genç sporcuya umut oldunuz. Sizi ve tüm takım arkadaşlarınızı tebrik ederiz! Nasıl bir hazırlık ve maç sürecinden geçtiniz? Sizi bu yıl kupaya götüren sizce ne oldu?
Öncelikle önceki yıllara göre çok daha fazla maç yaptığımız yoğun ve katma değeri yüksek bir lig geçirerek çok daha hazır gelebildik kamp sürecine. Kamp ise hem antrenörlerimizin hem federasyonumuzun önceki yıllara göre çok daha profesyonel yaklaşımları ve destekleri sayesinde çok yoğun ve verimli geçti.
Her gün, ikişer saatten iki buz antrenmanı ve neredeyse her akşam videolar üzerinden maç veya antrenmanlarımızı izlediğimiz toplantılar ile 7/24 hokey dolu bir kamp idi. Kupanın da bu profesyonelleşme sayesinde geldiğini düşünüyorum.
Gelecek yıl için hedefiniz nedir? Takım olarak, buz hokeyi sporcuları olarak ihtiyaçlarınız nedir?
Gelecek yıl için hedefimiz, bu grupta altın madalya alarak üst gruba çıkmak. Buz hokeyi sporcuları olarak ihtiyaçlarımızın başında buz pisti, yerli üretim ekipman ve çok daha fazla sayıda kalifiye hakem ve antrenör geliyor.
Buz hokeyi Türkiye’de yaklaşık 30 yıllık geçmişi olan ve pek bilinmeyen bir spor. Peki, sizi buz hokeyine çeken ne oldu, bu spor dalına nasıl başladınız?
10-11 yaşlarımdayken haftasonu aktivitesi olarak babam beni Ankara’daki Bel-Pa buz pistine birkaç kere götürdükten sonra o kadar keyif aldım ki hemen başlamak istedim. O zamandan beri, yani yaklaşık 16-17 yıldır aralıksız bu sporla ilgileniyorum.
Milli takım antrenmanları ve takım kaptanlığı derken emeğiniz ve sorumluluğunuz epey büyük. Bu yoğun tempoyu ve elde ettiğiniz başarıları meslek hayatınızla nasıl yürütüyorsunuz?
Küçüklüğümden beri ilgilendiğim için aslında bu yoğunluğa oldukça alışığım, o yaşlarda bu yoğunluğa maruz kalmak hayatımı planlamak, özdisiplin gibi çok önemli değerleri kattı bana. Bu kadar aşık olduktan sonra bir yolunu buluyorsunuz biraz da o var 🙂 Tabii bazen çok geç antrenman saatleri veya sosyal hayatımdan feragat edip sevdiklerimden uzak kalmak çok yıpratıcı olabiliyor.
Ayrıca asla atlamak istemem: İş arkadaşlarımın ve yöneticilerimin desteği ile üniversitede okurken hocalarımın gösterdiği hoşgörü olmadan olmazdı.
Vegan sporcu olmak ve sağlıklı beslenmek
Peki, vegan bir sporcu olmak sizin için nasıl bir deneyim? Artıları ve eksileri var mı?
Bu bir takım sporu olduğundan ve her zaman kafile şeklinde hareket ettiğimizden bazen zorlukları olabiliyor, özellikle yurtdışındaki turnuvalara gittiğimiz ilk birkaç günde önceden bilgisini vermiş olmamıza rağmen ev sahibi ülke tarafından unutulduğum ve saatlerce yemek beklediğim çok oluyor, ilk birkaç günden sonra varlığıma alışıyorlar 🙂
Ama fizyolojik olarak artısı bana kalırsa çok büyük oldu. Sindirimim çok rahatladı orası kesin, ayrıca daha enerjikmiş gibi ve sanki vücudum çok daha kısa sürede dinlenebiliyor gibi hissediyorum 🙂
Biraz daha geriye gidersek, nasıl ve ne zaman vegan oldunuz? Sizi motive eden, farkındalığınızı artıran ne oldu?
2019 eylülden itibaren gittikçe veganize olmakla beraber, resmen vegan olduğum tarih 2020 Mart, aslında çok yeni yani 🙂
Ben veganlığı sağlıksız bir şey zannettiğimden vegan olmaya karşı hep tepkiliydim ancak hayvanlara karşı hep bir hassasiyetim olmuştur, cruelty-free (hayvan deneyi içermeyen) ürünler almaya, kaz tüyü vs. satın almamaya hep dikkat ederdim ama besin olarak tüketmemiz gerektiğini zannediyordum.
Sonrasında yurtdışındaki bir “cube of truth” (gerçeklik küpü) eyleminde bir aktivistle yaklaşık yarım saatlik bir konuşmadan sonra şimdiye kadar bana söylenen, en basitinden “esansiyel proteinleri yalnızca hayvanlardan alabiliriz” gibi bilgilerin yanlış olabileceğini düşündüm ve uzun bir araştırma sürecine girdim.
Sağlığım konusunda özellikle sportif performans sebebiyle çok dikkatli olduğum için kendimi ikna etmem uzun sürdü ve maalesef geçişim biraz uzun sürse de (6-7 ay) sonrasında vegan oldum. Her vegan gibi çok geç kaldığımı düşünüyorum 🙂
Vegan olduktan sonra bir sporcu olarak performansınızda nasıl bir değişim gözlemlediniz? Antrenörünüz ve takım arkadaşlarınız bu değişimi fark etti mi?
Sezon devam ederken önce vejetaryen oldum, sezon boyunca da hayvansal ürünleri gitgide azalttım ve bence performansım o dönemde fırladı. Sindirimim çok rahatladı ve çok daha enerjik hissediyordum, “recovery” sürem kısaldığından çok daha fazla antrenman yapabiliyordum. Ancak veganlığa tamamen geçişim sezonumuzun bitimine ve pandemiye denk geldi, yani hareketliliğimin çok azaldığı bir dönem olduğundan o konuda bir şey söylemem çok doğru olmaz.
Eminiz size de soran çok oluyordur: Sporcu beslenmesi. Bize en çok gelen ve merak edilen sorulardan biri bu. Buz hokeyi gibi yüksek kondisyon gerektiren bir sporla uğraşırken nasıl besleniyorsunuz, mesela bir günde neler yiyorsunuz, nelere dikkat ediyorsunuz? Maç döneminde ve maç haricinde beslenmenizde farklılık oluyor mu?
Maç ve turnuva döneminde normalde asla yemeyeceğim kadar çok yemek yiyorum orası kesin. Ve veganlığın sporcular için makro dengesi açısından çok daha uygun olduğunu düşünüyorum. Çünkü aynı protein miktarını alabilmek için çok daha az yağ ve sindirimi daha kolay olan karbonhidrattan çok daha fazla alıyorsunuz. Tabii ki proteince yüksek baklagil, tohum ve kuruyemişlerden tüketmeye özellikle dikkat ediyorum. Vegan protein tozları ve BCAA’lardan (dallı zincirli amino asitlerda destek alıyorum.
Tıp doktorlarının bitki bazlı beslenmenin ve bitkisel proteinin faydalarına dair sayısız paylaşımına rağmen, sporcuların ihtiyacı olan proteini hayvan kaynaklı gıda ve tozlardan alması gerektiğine dair kalıplaşmış, hatalı bir bilgi var. Bir sporcu olarak “protein” ile ilgili hiç sorun yaşadınız mı? Ya da şöyle soralım: Proteinden çok aslında sporcuların besin ve besin öğesi açısından asıl ihtiyacı ne?
Ben ilk vegan olduğum dönemde bu konuya özellikle dikkat ettiğimden, makro ve mikro hesabı yapan bir uygulamadan gün içinde yediklerimi takip ediyordum ve dediğiniz gibi aslında takıntı haline getirilmiş protein konusundan ziyade mikrolara, yani çinko, demir, Omega-3 gibi ögelere daha çok dikkat edilmesi gerektiğini gördüm.
Onun için de başta neyi nereden almam gerektiğine dikkat edip, chia tohumu-ceviz-yeşil yapraklı sebzeler vs. gibi besinleri hayatıma düzenli şekilde dahil ettim; alıştıktan sonra ise, tek tip değil çeşitli beslenildiği takdirde bir sorun olmuyor. Ayrıca en geç 6 ayda bir kan tahlili yaptırıyorum.
Sporcular olarak size düzenli sağlık taramaları ve kan testleri yapıldığını tahmin ediyoruz. Türkiye’den ve dünya çapından tüm uzman görüşlerine ve bilimsel verilere rağmen, hâlâ dengeli ve çeşitli bitkisel beslenmenin “zararlı ve/veya yetersiz” olduğuna inanan pek çok kişi var. Tahlil sonuçlarınız buna ne diyor?
Benim küçüklüğümden beri D-vitaminim ve demirim hep düşük çıkardı, yine bazen düşük çıktığı oluyor ama görece daha iyi, ya da B12 tüketmeyi aksattığım zamanlarda düşük çıkabiliyor ama genelde naveganki halime göre sonuçlarım çok daha iyi.
Yollardayken veya kamp dönemindeyken, hayat kurtaran favori yemeğiniz veya atıştırmalığınız var mı?
Züber gibi hazır barlar, kuruyemiş, bazen marketten aldığım hazır yemekler (kuru fasulye benzeri), evde hazırlayıp yola götürdüğüm yulaf kavanozları, sandviçler.
Sporla uğraşıp aynı zamanda vegan olan veya olmak isteyenlere, bu konuda birinci elden önerilere ihtiyaç duyan kişilere tavsiyeleriniz var mı?
Ne kadar bilinçlenirsek o kadar kolay oluyor her şey; bu yüzden vegan diyetisyen, doktor ve sporcuları takip etmelerini tavsiye ederim, mümkün olduğu kadar da okumalarını.
Son olarak, söyleşimizi okuyan kişileri hem buz hokeyine hem de vegan yaşama davet etmek için ne söylerdiniz?
Buz hokeyi benim hayatımın, karakterimin önemli bir parçasını oluşturdu çocukluğumdan beri, çoğu hokeyci hokeye delicesine aşıktır eminim ki, herkesin bu duyguyu bir tatmasını öneririm 🙂 Vegan yaşama geçmek ise hayatımda verdiğim en doğru kararlardan biriydi, aksini artık düşünmem mümkün değil, başka hayvanlara kasten acı çektirmiyor olduğunu bilmek insanın iç huzuru açısından çok önemli, tabii ki herkesin bu iç huzurunu tatmasını da çok isterim 🙂
(*) Kaynak: Anka Haber Ajansı
