Hayvan hakları örgütü PETA dün, toplumsal farkındalığın ve kitlesel boykotların gücünü bir kez daha kanıtlayan bir güncelleme paylaştı: Chaokoh markasının çıkardığı hindistan cevizi sütünü satmama kararı alan onlarca gıda marketi zincirine bir yenisi eklendi. Raleys’in bu kararının ardında, uzun süreli gizli çekimlerle ortaya çıkarılan ve büyük tepki çeken Tayland’daki maymun köleliği yatıyor.
PETA Asia ekibi geçtiğimiz yıl Temmuz ayında yayımladığı bir video ile Tayland’ın en büyük hindistan cevizi sütü üreticileri Aroy-D ve Chaokoh’un, hindistan cevizi toplamak için maymunları doğal yaşam alanlarından koparıp çiftliklere hapsettiğini ve köle olarak “çalıştırdığını” dünya kamuoyuna duyurdu.
Sekiz farklı hindistan cevizi plantasyonunda gizlilikle yürütülen araştırma, yavru maymunların ailelerinden koparıldığını, ağaçlara tırmanmaları için işkenceyle eğitildiğini ve bu süreçte maymunların gerçek anlamıyla “çıldırma” noktasına geldiğini yeni görüntülerle ortaya koydu.
PETA’ya göre, eğitim adı altında “maymun okullarında” uygulanan işkence sonrasında hayvanlar günde bazen 1000 adet hindistan cevizi toplamaya zorlanıyor ve oldukça ağır olan hindistan cevizlerini bükerek koparmaları, hindistan cevizleriyle yere atlamaları bekleniyor. Bu süreçte çoğu yüksek ağaç tepelerinden düşüyor.
Maymunlar eğitmenlerine karşı kendilerini korumaya çalıştığındaysa köpek dişleri çekiliyor. Hareket özgürlüğü olmadan kendi dışkıları içinde yaşamaya zorlanan maymunların, insandan bağımsız bir şekilde yaşamlarını sürdürmelerine ise izin verilmiyor.
Uzun süreli işkence ve esaretin etkileri hayvanat bahçeleri, hayvanlı sirkler ve yunus parklarında olduğu gibi hayvanlarda dönüp durma, ileri geri gitme, kendine ve çevresindekilere zarar verme gibi Anormal Tekrarlayan Davranışlar’ın (ARB) ortaya çıkmasına neden oluyor.
Gıda zincirlerinde dalga etkisi
Dünya çapında ses getiren gizli çekimler gıda sektörünü de etkileyerek kısa sürede 17 binden fazla süpermarket ve bağlı oldukları büyük market zincirinin, Tayland çıkışlı üreticiler Aroy-D ve Chaokoh markalarının hindistan cevizi ürünlerinin satışını iptal etmelerini sağladı. Bunlar arasında Tesco, Sainsbury’s, Walgreens, Asda, Boots, Duane Reade, Waitrose, Morrisons ve Cost Plus World Market vardı.
Şimdi bu sayı süpermarketlere yapılan kitlesel çağrılarla 30 bine çıktı ve en son Raley’sin de katılımıyla her geçen gün artıyor. Daha da önemlisi, bu marketlerin büyük bir kısmı sadece bu markayı değil, maymun köleliği sonucu elde edilmiş Tayland çıkışlı hiçbir hindistan cevizi ürününü satmayacağını beyan ediyor.
PETA, maymunların kullanılmadığı çiftliklerden hindistan cevizi ürünü satına alma politikası uygulayan markaların listesini web sitelerinde yayımladı. Ancak bu liste, edinilen yeni bilgi ve bulgular ışığında değişebilir ve güncellenebilir.
Bir kurtuluş öyküsü: Odd
PETA ekibi araştırmaları sırasında Odd adlı bir maymunla karşılaştı. Odd, içinde yaşadığı korkunç şartlar altında stres sebebiyle saldırganlaştığı için çiftlik sahibi tarafından terk edilmişti. Boynundaki metal halka ve zincirle bambu direğe bağlanmış bir halde, enfeksiyon kapmış yarası ve dışarıdan açık bir şekilde görülen gerginliğiyle her gün tek başına çorak, toprak bir zeminde oturuyor, çaresizlik ve yalnızlık içinde sonunu bekliyordu.
Odd’u kurtarmak için harekete geçen Wildlife Friends Foundation Thailand ve PETA ekipleri, 12 yaşındaki makak maymunun aynı zamanda gördüğü istismar ve şiddet nedeniyle son derece ürkek olduğunu fark etti. Yapılan veteriner muayenesinde, önceki yaşam koşullarının bir sonucu olarak akciğerlerinde enfeksiyon oluştuğu ortaya çıktı. Tedavisi yapıldıktan sonra iyileşme sürecini tamamlaması için geçici bir rehabilitasyon merkezine götürülen Odd, çok yakında kafeslerin olmadığı bir kurtarılmış hayvan çiftliğinde insan sömürüsünden uzak bir şekilde diğer maymunlarla bağ kurup sosyalleşebilecek.
Ancak hala çok sayıda maymun, Tayland’daki hindistan cevizi çiftliklerinde gün içinde defalarca yüksek ağaçlara tırmanıp inmeye, insan tüketimi için hindistan cevizi toplamaya zorlanıyor.
Hatta hayvanlar üzerinden daha fazla para kazanmaya çalışan bazı eğitmenler, yerli ve yabancı turistler için “maymun gösterileri” düzenleyerek onları doğalarında olmayan hareketleri yapmaya zorluyor.
Bireysel ve kurumsal düzeyde ne yapabiliriz?
- Bireysel ve kurumsal olarak Aroy-D, Chaokoh ve Tayland çıkışlı diğer markaların hindistan cevizi ürünlerini (yağ, un, süt, vb.) almamak, bunun yerine maymunları kullanmayan Brezilya, Hawaii, Kolombiya, Hindistan ve Filipinler gibi ülkelerden temin edilen bitkisel ürünleri almak ve üzerindeki etiketleri dikkatle okumak bu sömürüye ortak olmamak için atabileceğimiz ilk adımlardan biri.
- Aroy-D ve Chaokoh markalarının hindistan cevizlerini maymun kullanmayan şirketlerden temin etmeleri için de bu bağlantıda yer alan sayfanın en altındaki kampanyayı imzalayarak bu sömürüye son verme çağrısına katılabilir, boykot mesajını ilgili diğer mercilere ulaştırabilirsiniz.
- Tayland çıkışlı hindistan cevizi ürünleri satan marketler veya içeriğinde kullanan markalar gördüğünüzde etik sebeplerinizi belirterek şirketlere yazabilir, bu marka veya ürünlerin satışına son vermeleri için çağrıda bulunabilirsiniz.
- Hayatınızdan hayvan kullanımını çıkararak insan olmayan hayvanların mal statüsünü değiştirmek için verdiğimiz mücadeleye katılabilir, bireysel ve kurumsal düzeyde beslenme, giyim, kozmetik gibi her türlü tüketim alışkanlıklarımızda bilinçli ve etik kararlar almak için harekete geçebilirsiniz.
Kaynaklar: PETA Asia 1 & 2, Yunuslara Özgürlük Platformu
Kapak fotoğrafı: PETA Asia
