Çatışmayı azaltıp uzlaşmayı sağlayabilecek 5 ipucu…
Hayvanları ve hayvan salgılarını tüketmenin “normal ve yasal” görülmediği bir dünya idealiyle yaşıyor ve bunun için çabalıyoruz. Bireysel olarak hayatımızı veganizm felsefesini benimsemiş şekilde yaşamaya devam ederken, çevremizde vegan olmayan pek çok kişiyle iş ve özel hayatımızda bir araya geliyoruz. Dolayısıyla oturduğumuz her masa da sadece vegan yiyeceklerden oluşmuyor.
Böyle bir durumla çoğumuz karşılaşmışızdır; hatta aramızda her gün bunu yaşayanlar olduğuna eminim. Bu tür zamanlarda siz masaya konulanlar arasından vegan olanları seçmeye çalışırken, karşınızdaki kişinin emek vererek hazırladığı sofrayı reddetmeniz bazen tartışmalara, kırgınlıklara sebep olabiliyor. Biliyorum, çünkü ben de pek çok kez bunu yaşadım.
Peki, hem yemek sofralarında hem de daha geniş bir çerçevede özel yaşamınızda bu tür çatışmayı azaltmak istediğiniz durumlar olduğunda neler yapabilirsiniz?
İnandığınız değerlere sadık kalın, vazgeçmeyin
İlla ki karşınıza “Bir seferlik yesen ne olur ki?” diyenler ya da “Ama bunu senin için yaptım. Ne çok seversin!” diyerek bir parça çikolatalı kek uzatan çıkacaktır. Bu durumda sadece siz neden et, süt, yumurta gibi hayvansalları artık tüketmek istemediğinizi bilebilirsiniz.
Bu durumla başa çıkabilmek için siz de masaya bitkisel yemekler koyun. Gerektiğinde yanınızda taşıyın. Hatta fazlaca getirin ki, vegan olmayanlar da tadabilsinler.
Pratik bitkisel mutfak önerileri ve tarifleri için benim takip ettiğim birkaç hesap önerebilirim size: basitvegan, veganolurken, bitkiselbesleniyorum, vegan anneden tarifler ve daha onlarcası… Benim burada atladığım diğer harika hesaplara Instagram’dan ulaşmak için #veganyemek, #veganyemektarifleri, #veganyemekler, #bitkiselbesleniyorum, #bitkiselbeslenme gibi etiketleri de takip edebilirsiniz.
Karşınızdakiyle açık konuşun
Çevrenizdekilere hayvanlara, gezegene ve kendi sağlığınıza yaklaşımınız doğrultusunda şekillenen beslenmenizdeki değişiklikten söz edin. Amacınız ilk etapta onları ikna etmek ya da hayvanlardan, hayvanların beden parçalarından ve salgılarından elde edilmiş gıdaları tükettikleri için onları kötü hissettirmeye çalışmak olmasın. Yüzyıllardır kabul görmüş kalıpları aşmaları her zaman ve her kişi için kolay olamayacağından, sizi ve veganlığı daha iyi anlayabilmeleri için onlara açık kapı bırakmaya özen gösterin.
Başkalarının size verdiği tepkileri belki değiştiremezsiniz ama kendi tepkilerinizi kontrol edebilirsiniz. Sabırlı ve sakin olmak bu süreçte size yardımcı olacaktır. Onlara siz de sorular sorabilir, verdikleri yanıtlar doğrultusunda konuyu pek çok farklı yönden ele alabileceğiniz bir üst seviyeye taşıyabilirsiniz.
Elbette bunu yapmak zorunda değilsiniz; bazen ne kadar yorucu olabildiğini biliyorum. Sadece ilk denemeden sonra pes etmemenin faydasını pek çok kez gördüğüm için bunu iyi bir yöntem olarak paylaşmak istedim.
Yaptıklarınız sözlerinizden çok daha etkilidir
Yaşam tarzınız ve beslenmenizdeki değişiklikle birlikte yeni bir sürü yiyecek tanıdınız, yeni tatlar keşfettiniz. Kendinizi daha iyi hissediyorsunuz; belki eskiden çok üşendiğiniz için yarıda bıraktığınız sporunuza bile devam etmeye başladınız. Hatta belki de daha önce mutfakta zaman geçirmeyen biriyken şimdi kendinize, ailenize ve dostlarınıza türlü türlü vegan yemekler hazırlamayı seven birine dönüştünüz.
Daha da iyisi, veganlığa geçiş sürecinizi, nedenlerinizi ve bugün nasıl yaşadığınızı anlatan, gösteren bir blog açtınız, sosyal medya paylaşımlarınızı bu yönde yapmaya başlayarak üretmeye, yazmaya ve binlerce kişiye ulaşmaya başladınız.
Bu değişiklikler çevrenizdeki insanların dikkatini sözlerinizden daha fazla çekecektir ve vegan bir yaşama ne kadar sıkı tutunduğunuzu, bu konuda ne kadar tutarlı davrandığınızı görerek sizdeki dönüşüm ile birlikte veganizme dair de önyargılarını yıkmalarını ve daha olumlu düşünmelerini sağlayacaktır.
Sorulara açık olun, dinleyin, yanıtlayın
Özellikle bitki temelli beslenmeye ve vegan yaşama geçtiğiniz ilk zamanlarda olumsuz yorumlardan ve eleştirilerden nasibinizi alacaksınız. Sabrınız sürekli sınanacak. Öncelikle sakin olmalısınız ve kulağa mantıksız gelse bile eleştirileri dinleyebilmelisiniz. Başta çoğunlukla karşılabileceğiniz argümanlar şu şekilde olacaktır: “Bütün vitamin ve mineralleri bitkisel beslenmeyle alamazsın!”, “İnsanlar tarih boyunca et yemişlerdir ve yemelilerdir de!” ya da “Vegan beslenme bu ara çok popüler, etkilenmiş olmalısın. Ayrıca pahalı bir uğraş da!”.
Bir anlığına kendinizi, size bu yorumları yapan insanların yerine koyun ve neden bu söylemlerle size karşılık verdiklerini düşünün. Aslında bu soruların arkasında çoğunlukla korku, kaygı ve kendi alışkanlıklarını haklı çıkarma çabası yatıyor. Sizi bu sorularla belki de eski alışkanlığınıza döndürmeye çalışıyorlar.
Elbette bazen bilinçli olarak yıpratmayı hedefleyen saldırganca yorumlarla karşılaşabilirsiniz. Bunları mazur görmek ve yanıtlamak zorunda değilsiniz.
Hele ki sizi tetikleyecek sözlü veya görüntülü içeriklere maruz bırakılıyorsanız bunlara katlanmak zorunda değilsiniz.
Sadece demek istediğim, her argümanı kötü niyetli bir saldırı olarak algılamazsanız, samimiyetle geldiğini düşündüğünüz soruları veya etik, bilimsel temele dayanmayan argümanları açık bir diyalog ile tane tane yanıtlayabilirsiniz.
Kendi kendinizin uzmanı olun
Bunun için de aslında yapmanız gereken doğru kaynaklardan elde ettiğiniz bilgilerle kendinizi donatmak. Sorulabilecek sorulara önceden çalışın. Vegan beslenmede nelere dikkat etmeniz gerekir, önceden bilin. Yeri geldikçe bunları çevrenizdekilere aktarın.
Düzenli olarak kan değerlerinizi ölçtürmeniz de çevrenizdekilere aslında durumun hiç de kötüye gitmediğini anlatmanın bir yolu olabilir. İhtiyaç duyduğunuz hallerde bir bitkisel beslenme uzmanına ve vegan sağlık profesyonellerine danışın. Kolay Vegan sitesinin bir uzantısı olan Vegan Doktorlar’a göz atmanızı tavsiye ederim; burada “vegan bireylerin önceliklerine saygı duyacak, başta vegan olan doktorları ve uzun vadede sağlık hizmeti veren” hekimlerin bir listesini bulacaksınız.
Düzenli olarak sağlıklı bitkisel beslenme ile ilgili yazıları, videoları ve sunumlarıyla Yeliz Utku, Dr. Suat Erus, Dr. Murat Kınıkoğlu ve Plantgevity favorilerim.
