‘Egzotik’ parklarda sömürülen, yasal ve yasadışı ticaretin bir parçası haline getirilen büyük kedilerin korunması için hayvan hakları aktivistleri ve milletvekilleri uzun süredir mücadele veriyordu. Sonunda, daha önce birçok kez gündeme gelen Büyük Kedi Kamu Güvenliği Yasası (Big Cat Public Safety Act) ABD Senatosu tarafından kabul edildi. Yasa ile birlikte büyük kedilerin şahıslar ve özel işletmeler tarafından esareti, üretimi ve satışı yasak olacak.
Günümüzde ABD’deki evlerin bahçelerinde, doğal yaşam alanlarında kalandan daha fazla sayıda kaplan var. ABD Balık ve Yaban Hayatı Servisi’ne göre, dünya çapında vahşi doğada 3 bin 200 ila 3 bin 500 kaplan kaldı. Yalnızca ABD’de aslan, kaplan, jaguar gibi 5 binden fazla büyük kedinin hayvanat bahçelerinde ve “egzotik” parklarda esaret altında tutulduğu biliniyor. Ancak eyalet, federal ve ilçe düzeyindeki yasaların karışıklığı nedeniyle çiftliklerde, lisanssız hayvanat bahçelerinde, apartmanlarda ve özel yetiştirme tesislerinde toplam kaç büyük kedi olduğu bilinmiyor. Bu sebeple sayının çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor.
Tutsak edilen hayvanların %95’i ise kişilere ait özel işletmelerin inisiyatifine bırakılmış durumda. Özel işletmelerdeki hayvanlar özgürlüklerinden alıkonuldukları gibi, doğalarına uygun olmayan korkunç koşullarda, dar alanlarda yaşamaya çalışırken, yetersiz beslenme, ziyaretçilere zarar verememeleri için diş ve tırnaklarının sökülmesi, yavruların annelerinden ayrılması, gösteriye zorlanma ve cinsel şiddet gibi hak ihlallerine maruz kalıyor. Genellikle fiziksel istismara maruz kalıyorlar ve temel veteriner bakımı, doğal davranışlarda bulunma imkan ve diğer temel ihtiyaçlardan mahrum bırakılıyorlar.
Türkiye ise, her geçen gün artırdığı hayvan hapishanesi sayısına ek olarak, “hobi olarak av ve yaban hayvanlarının barındırılması” adı altında yönetmelikler çıkararak kişilerin tutsak edebileceği yaban hayvan türlerini ve sayısını giderek artırıyor, yasal ve yasadışı hayvan ticaretini tetikliyor.
Daha önce Türkiye’de mevcut olmayan ve son 20 yılda ülkeye sokularak bir akım haline getirilen AVM içindeki hayvanat bahçeleri, hayvanların, özellikle yavruların “selfie malzemesi” olarak kullanıldığı Tuzla Aslan Park gibi hayvan hapishaneleri ve hobi olarak yaban hayvan tutsak etme izinleri, Tarım ve Orman Bakanlığı ve KOSGEB gibi devlet teşvikleriyle hayata geçiriliyor.
Yaban Hayat Rehabilitasyon Merkezi adı altında bakanlıkların izin verdiği tesisler de, gerçekte ticari faaliyet gösteren hayvanat bahçeleri olarak işletiliyor; yaban hayat uzmanlığı ve yaban hayat veteriner hekimliği bilgisi ve deneyimi olmayan şahısların inisiyatifine bırakılıyor.
Buna son vermek mümkün!
ABD’deki bu yasa kısa vadede bir kazanım olmakla birlikte hayvan esaretine tamamen son vermiyor. Türkiye dahil dünya genelinde ‘egzotik’ parklarda, hayvanat bahçelerinde, yunus parklarında ve akvaryumlarda binlerce tür ticari çıkar uğruna esaret altında tutuluyor.
- Hayvan hapishanelerine gitmeyin; çocuklarınızı, öğrencilerinizi götürmeyin.
- İlinizde,mahallenizde yapılması planlanan yeni hayvan hapishanelerine karşı örgütlenerek açılmasına engel olun.
- Seyahatlerinizde denk geldiğiniz hayvan hapishanelerini ifşa edin, boykot edin.
- Hayvan hapishanelerinin yasaklanıp kapatılması ve hayvanların koruma altına alınması için TBMM’ye yönelik çağrılara destek verin, sesimizi yükseltmemize yardımcı olun.
Kapak fotoğrafı: Andy Holmes – Unsplash
Kaynak: PETA, The Guardian, NatGeo
