Danimarka hükümeti, iklim dostu bitki bazlı gıdaları teşvik etmek için yeni bir fon başlattı. “Bitki Fonu” (Plantefonden) adı verilen devlet teşviki kapsamında bitkisel ürünlere 100 milyon doların üzerinde yatırım yapılacak. Ulusal eylem planında yer alan Bitki Fonu, bugüne kadar herhangi bir AB ülkesi tarafından bitki bazlı araştırma ve geliştirmeye yapılan en büyük yatırım.
Bitki temelli ekonominin iklime ve gıda güvenliğine yönelik faydalarını tanıyan Danimarka hükümeti, iklim değişikliği ile mücadele amacıyla imza attığı gıda ve tarım sözleşmesi kapsamında Bitki Fonu’nu hayata geçirdi.
Fon kapsamında;
- Yalnızca bitkisel gıdalara destek olmak amacıyla 2030 yılına kadar 675 milyon Danimarka kronu (90 milyon €) ayrıldı.
- Çiftçiler için de, beş yıllık bir eko-plan kapsamında, insan tüketimi için bitki bazlı protein mahsulleri yetiştirenlere 580 milyon Danimarka kronu (78 milyon €) ikramiye ödenecek.
- “Çevresel teknoloji” için fon sağlayan AB tarafından finanse edilen mevcut bir plan da, bitki bazlı gıdalar için işleme ekipmanlarını içerecek şekilde genişletilecek.
- Hükümet ayrıca beş yıl boyunca 260 milyon Danimarka kronu (35 milyon €) ayırarak hayvanlar ve insanlar için “yeşil protein” temini için bir strateji geliştirecek.
Biri hariç Danimarka’daki tüm siyasi partiler, dönüm noktası niteliğindeki anlaşmayı destekliyor. Tarım ve gıda sözleşmesi dahilinde gerçekleştirilen bu yeşil girişimin, bitki bazlı sektörde binlerce iş yaratacağı, araştırma ve geliştirme alanına daha fazla fon ayrılması halinde de yüzlerce yeni iş alanı açılacağı tahmin ediliyor.
Türkiye dahil tüm ülkelere örnek olmalı
Good Food Institute Europe politika yöneticisi Acacia Smith, Bitki Fonu’yla ilgili olarak hükümetlere çağrı yaptı: “Hükümetler COP26’ya hazırlanırken, iklim değişikliği ile mücadele planlarına bitki bazlı gıdaları dahil etmeliler. Paris Anlaşmasının gerekliliklerini yerine getirme, güçlü ve yeşil ekonomiler inşa etme konusunda ciddilerse, Danimarka’nın bu örnek girişimini örnek almalılar ve tüketicilerin tabaklarına sürdürülebilir yeşil protein getiren çalışmalara yatırım yapmalılar.”
Bitki Fonu, iş ve ürün geliştirmenin yanı sıra satış, ihracat ve eğitim için destek sağlamayı hedefliyor. Aynı zamanda bitki bazlı gıdaların “yeşil geleceğe geçiş sürecinde kritik bir role sahip olduğunu” kabul ederek hükümetin, üretim ve satış için net hedefler ortaya koymasını ve ulusal bir eylem planı oluşturmasını taahhüt ediyor.
Halihazırda Danimarka topraklarının yaklaşık yüzde 60’ı tarım için kullanılıyor ve bu alanların yüzde 70’i de insan tüketimi için yetiştirilen hayvanlara yem yetiştirmek için kullanılıyor. Bitki Fonu’nun, Tarım ve Gıda Sözleşmesi’nin de amaçlarından biri olan mevcut arazi kullanımını da değiştirmesi bekleniyor.
Vegan ürün pazarı büyüyor
Danimarka’nın büyüyen bitki temelli ekonomisi, yakın zamanda ülkenin en büyük otel zinciriyle işbirliği yapan organik marka Planteslagterne dahil olmak üzere gelişen bir vegan marka ekosistemine sahip. Bitki Fonu’nun yönetim kurulunda yer alacak Danish Plant-based Business Association adlı dernek de, bu güçlü ekosistemi yansıtır nitelikte, çünkü şu anda Naturli, Nestlé ve Oatly gibi tanınmış markalar da dahil olmak üzere 68 şirket derneğe üye.
Nielsen Data’dan alınan pazar rakamları, özellikle bitki bazlı içeceklerin Danimarkalılar tarafından yaygın olarak tüketildiğini ortaya koyuyor. Bitkisel süt ürünleri son üç yılda yüzde 42 oranında artarken, bitkisel içecekler de yüzde 38 artış gösterdi. Bitkisel kaynaklardan elde edilen yoğurdun satışları da yüzde 81 yükseldi.
Kaynak: Vegconomist, Plantebranchen, GFI Europe, Food Matters Live
Kapak fotoğrafı: Nick Karvounis / Unsplash
