Vegan Derneği Türkiye: “Veganlık vicdan hürriyeti kapsamına alınmalı”
1 Kasım Pazartesi, İstanbul – Vegan Derneği Türkiye olarak, Türkiye’de veganlığın vicdan hürriyeti kapsamına alınması, veganların sağlık hakkı ve vicdan özgürlüğünün korunması amacıyla ilgili kurum ve bakanlıkların pozitif yükümlülüğünü yerine getirmesi için, hazırladığımız resmi dilekçeler ile 1 Kasım Dünya Vegan Günü’nde Ankara’dayız.
Devlet kurumlarının vegan bireylerin temel hakkı olan sağlıklı beslenme ve vicdan hürriyetlerinin korunması için pozitif adımlar atma yükümlülüğünü yerine getirmesi, kamusal ve özel alanlardaki toplu beslenme sistemleri menülerine vegan beslenme biçimine uygun zorunlu seçenekler konulması için düzenleme yapılması talebinde bulunuyoruz.
Sağlık, Millî Savunma ve Çalışma Bakanlıkları ile YÖK ve üniversitelere başvuru
Başvurularımızı; bugüne kadar derneğimize iletilen vegan bireylerin yaşadığı ortak sıkıntılar ve hak ihlalleri ışığında üniversiteler, hastaneler, askeriye, kamu kurumları ve özel şirketleri kapsayacak şekilde vegan beslenme hakkının tanınması için Yükseköğretim Kurulu (YÖK), Sağlık Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na yapıyoruz.
Başvurularımızın bir ayağı olarak dün, vegan öğrenciler tarafından başvuruda bulunulmasına rağmen vegan yemek seçeneği konusunda olumlu adım atmayan veya sistemli bir uygulama sunmayan üniversitelere de e-posta yoluyla dilekçe gönderdik. İlk etapta Ankara’daki Hacettepe Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi ile İzmir’deki Bakırçay Üniversitesi’ne yemekhanelerinde vegan menü bulundurulması konusundaki gerekçeli resmi talebini ilettik.
Önümüzdeki günlerde Türkiye çapındaki diğer üniversitelerdeki öğrenciler ile birlikte hareket ederek üniversitelerin hayvan hakları, iklim krizi ve halk sağlığı konularında duyarlılığını artırmaya ve üniversitelerin ekolojik ayak izlerini azaltmaya yönelik adım atmasını sağlamaya devam edeceğiz.
Vicdan özgürlüğü kapsamında veganlık
YÖK’e ve bakanlıklara hitaben hazırladığımız dilekçede,veganizmin her çeşit hayvansal gıda ve ürünü kullanmayı reddeden vicdani bir tutum olduğunu vurgulayarak T.C. Anayasası’nın, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ve Medeni ve Siyasal Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin ilgili maddelerine atıfta bulunuyoruz.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından veganizmin sözleşmenin 9. maddesinde düzenlenen “vicdan hürriyeti” kapsamında kabul edildiğini belirterek, “Anayasa ve Uluslararası Sözleşmeler çerçevesinde ‘Din ve Vicdan Hürriyeti’ kapsamında vegan bireylerin yaşam biçimlerini inanç ve kanaatleri doğrultusunda yaşama hakları tartışılmazdır. Gerek Anayasa gerekse uluslararası sözleşmeler gereğince bireylerin vicdan hürriyetlerini koruma yükümlülüğü bulunan Devlet tarafından hayvansal ürün tüketmeyen bireylerin vicdani hürriyetlerini teminat altına alınması ve Devletin pozitif yükümlülüğünü yerine getirmesini icap etmektedir. Özel ve kamusal alanlarda toplu beslenme sistemlerinde vegan alternatiflerin bulunmayışı, vegan bireylerin yetersiz beslenmesine ve aç kalmalarına sebebiyet vermekte ve hayvansal ürün tüketmeyen vegan bireylerin Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle teminat altına alınan hakları ihlal edilmektedir,” diyoruz.
Sağlıklı yaşam hakkı kapsamında veganlık
Dilekçede ayrıca “sağlık hakkı” kapsamında, vegan beslenen bireylerin gerek devlet, gerek özel teşebbüs tarafından idare edilen işyerleri, okullar, üniversiteler, hastaneler vb kurumlarda sağlık hakkının korunmadığına dikkat çekiyor, Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Toplu Beslenme Sistemlerinde Ulusal Menü Planlama ve Uygulama Rehberi’nde vegan beslenen bireylerin sağlık hakkının gözetilmediğini vurguluyoruz.
Veganların toplu beslenme sistemlerinde neredeyse her zaman yetersiz beslenmeye, bazı zamanlar aç kalmaya maruz bırakılması sebebiyle ilgili kurum ve bakanlıklar tarafından kamusal ve özel alanlardaki toplu beslenme menülerine vegan beslenme biçimine uygun zorunlu seçenekler konulması için düzenleme talebinde bulunuyoruz.
Dilekçede sağlık hakkının kapsamı ve devletlerin yükümlülüğünü ise özetle şu şekilde açıklıyoruz: “Anayasamız ve tarafı bulunduğumuz uluslararası sözleşmelerin ilgili düzenlemeleri gereği temel hakların en başında gelen yaşam ve sağlık haklarının temini, korunması gereğinin yerine getirilmesi ve bu haklara saygı gösterilmesi devletlerin yükümlülüğünde olup, Devletin bu yükümlülük gereğince bireylerin yeterli gıda hakkı, düzgün beslenme hakkı, besleyici ve asgari temel yiyeceklere erişim hakkını korumaları, gerekli önlemleri ve düzenlemeleri almaları gerekmektedir. Aynı zamanda sağlık hakkının, temel hak ve özgürlükler kapsamında, hem hakları hem de özgürlükleri kapsadığı muhakkaktır. Buradaki özgürlükler; kişinin kendi sağlık ve bedenini kontrol etme hakkı ve özgürlüğü ve müdahaleye maruz kalmama hakkını içerir.”
Dünya Vegan Haftası’nın özel konuğu Jordi Casamitjana
Ayrıca Dünya Vegan Haftası kapsamında planladığımız veganizm farkındalık programında, yaptığımız resmi başvurularla bağlantılı olarak, İngiltere’de çalıştığı iş yerine açtığı dava sonucunda emsal bir karar ile veganlığın “Eşitlik Yasası” kapsamında korumalı bir özellik olarak tanınmasını sağlayan etik vegan zoolog ve yazar Jordi Casamitjana’yı konuk ediyoruz. 3 Kasım Çarşamba saat 21:00’de Instagram hesabımızdan Jordi Casamitjana ile çevrimiçi gerçekleştireceğimiz söyleşi, yayın sırasında Türkçeye çevrilecek ve yürütülen hukuki mücadelenin ayrıntıları konuşulacak.
Aynı zamanda 5 Kasım Cuma günü Instagram’dan yapacağımız çekiliş ile V-Label logolu vegan ürün çantaları hediye edecek. Hafta boyu sürecek etkinliklere dair duyurular için https://www.instagram.com/tvd.org.tr’yi takip edebilirsiniz.
Dünya Vegan Günü nedir?
Dünya Vegan Günü, hayvan hak ve özgürlüklerine dair toplumsal farkındalık yaratmak, vegan felsefenin ve yaşam tarzının hayvanların, insanların ve gezegenin iyiliği için yaygın bir şekilde benimsenmesini sağlamak için 1994’ten bu yana her yıl 1 Kasım’da kutlanıyor.
Dünyanın dört bir yanında seminerler, sergiler, vegan tadımlar, halka açık tartışmalar ve atölye çalışmaları ile kutlanan Dünya Vegan Günü, veganlığın etik, erişilebilir ve sağlıklı bir yaşam tarzı olduğunu geniş kitlelere aktarmak ve veganlığa dair yerleşmiş önyargıları ortadan kaldırmak için Türkiye dahil pek çok ülkede düzenleniyor.
