Rus askerleri Ukrayna’nın başkentine doğru ilerlerken, Kiev Hayvanat Bahçesi hayvanları tahliye edebilmek için çok geç olduğunu bildirdi.
Hayvanat bahçeleri, dünya çapında savaşlarda genellikle ikincil hasar olarak görülüyor. Doğal yaşam ortamlarından ve ailelerinden koparılarak ömür boyu esarete mahkum edildikleri için kaçma şansı bulunmayan bu hayvanların yaşadıkları çoğu zaman göz ardı ediliyor. Dört duvar arasında hapsedilen hayvanlar, büyük bir stres altında çaresizce ölümü bekliyor.
Ukrayna’da devam eden saldırılar, şimdi de Kiev’deki hayvanat bahçesinde tutsak edilen hayvanları etkiliyor. Çünkü hayvan hapishanesi, önemli bir askeri tesisin hemen yanında.
Ukrayna’ya yönelik Rusya’nın işgal saldırıları üzerine hayvanat bahçesinin kapıları ziyaretçilere kapatıldı. Ülkenin tek goriline ev sahipliği yapan hayvanat bahçesinde develerden fillere 200 farklı türden yaklaşık 4 bin canlı yaşıyor.
Ülkedeki bazı kurumlar bakımını üstlendikleri hayvanları komşu ülkelere taşıdı. Kiev yakınlarındaki vahşi ayı barınağı bunlardan biri. Bünyesindeki beş ayıyı ilerleyen Rus tanklarına rağmen Polonya’nın Poznan kentine nakletmeyi başaran barınak yetkilileri nakil işlemini “muzice” olarak tanımladı.
Ancak Kiev Hayvanat Bahçesi’ndeki hayvanların tahliyesi için henüz bir plan bulunmuyor.
Hayvanat Bahçesi Müdürü Kyrylo Trantin, “Bu hayvanları tahliye etmek neredeyse imkansız, çünkü gerekli veteriner ve nakliye hizmetini sağlamak mümkün değil” diyerek hayvanların tahliyesi için geç kalındığını belirtiyor. Yetkiliye göre bahçede hayvanlara 10 gün yetecek kadar yiyecek stoku bulunuyor.
Fakat geç kalınmamış olsaydı bile, barış zamanında dahi çok büyük zorluklarla taşınan büyük hayvanların savaş sırasındaki nakillerinin çok daha zorlu bir süreç olacağı söyleniyor. Özellikle de veteriner hekim ve nakil aracı bulma aşamasında. Yolların Rusya ordusu tarafından kapatılmış olma veya yoldayken hayvanların ve insanların saldırıya maruz kalma ihtimali de yüksek.
“Savaş hayvanlarda büyük stres yaratıyor”
Trantin özellikle fillere ve başka bazı korumasız türlere patlamalar sırasında sakin kalabilmeleri için sakinleştirici verdiklerini kaydederek, “Savaş hayvanlarda büyük stres yaratıyor. Bazıları kapalı alanlara ya da yeraltına kaçtı,” diyor.
Ancak filler veya zürafalar gibi büyük hayvanlar yerin altına kaçamıyor. Bu hayvanların saklanacak ya da kaçacak yeri yok. Hayvanat bahçesinden çıkmaları halinde herhangi bir insandan daha az seçenekleri oluyor. Tanklarla dolu sokaklarda muhtemelen panik halinde koşturarak saldırılar sırasında hayatlarını kaybedecekler. Bu nedenle şu anda olası saldırılara en açık türler arasındalar.
Kuşların ise korkudan tellere çarparak kendilerine zarar verdikleri bildiriliyor.
Geçen hafta Kiev Hayvanat Bahçesi yakınlarında şiddetli çatışmaların yaşandığı anları kaydeden bir video sosyal medyada paylaşılmış, çekilen görüntüler üzerine hayvanların durumuna dair kaygılar dile getirilmişti.
Hayvanlar giderek daha fazla stres belirtileri gösteriyor. Hava saldırısı sirenlerinden ve gün boyunca duyulan patlamalardan korkan hayvanlar, geceleri de sıklıkla silah seslerine maruz kalıyor.
Hayvanat bahçesinde esaret altında sergilenen Asya fili Horace, patlamalardan o kadar çok korkuyor ki, düzenli olarak file sakinleştirici veriliyor. Bombardıman sesiyle paniğe kapılan ve doğrudan çitlere çarpan zebralar da bu aralar içeride tutuluyor. Lemur Maya ise o kadar stresli ki, geçtiğimiz hafta yeni doğan bebeğini terk etti ve neredeyse onu öldürüyordu.
En kötüsünden korkan ve kendi mahallelerindeki saldırılara karşı sığınak arayan yaklaşık 50 personel, yanlarında 30 aile üyesini de getirerek, günün her saati hayvanlara bakmak için tesise taşınmış durumda.
Doğudaki Kharkiv kentinde bulunan Feldman Ecopark hayvanat bahçesi ise, son çatışmalarda tesislerinin hasar gördüğünü bildirdi: “Bazı hayvanlar yaralandı, bazıları hayatını kaybetti. Feldman Ecopark bölgesinde çatışmalar devam ediyor, bu nedenle maalesef kayıplar son bulmuş değil.”
İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya’nın İngiltere’yi bombalamaya başlaması üzerine Londra Hayvanat Bahçesi’ndeki bazı nadir hayvanlar güvenli bir mekana nakledilmişti. Ancak hayvanat bahçesindeki korumalı alanların bombalarla imha edilmesi ve hayvanların kaçarak tehlike oluşturmasının önüne geçmek amacıyla bazı zehirli ve tehlikeli hayvanlar “uyutularak” öldürülmüştü.
Odessa Hayvanat Bahçesi de risk altında
Ukrayna’nın güneybatısında yer alan Odessa kentindeki hayvanat bahçesi de, Rusya’nın denizden beklenen olası çıkarması ve Rusya ordusunun ülkedeki ilerleyişi sebebiyle tehlikenin eşiğinde.
Hayvan hakları örgütü PETA’daki arkadaşlarımızın, hayvanat bahçesinde tutsak edilen hayvanların olası tahliyesi için derneğimize ulaşmasıyla birlikte, çevre ülkelerdeki hayvan hakları aktivistleriyle irtibata geçtik ve bir iletişim ağı oluşturduk. Savaşın ortasında kalan hayvanlar için tahliye kararı çıkması ve komşu ülkelere nakilleri konusunda Türkiye tarafında destek olabileceğimizi bildirerek çeşitli olasılıklar için şimdiden yetkililer ile temasa geçtik.
İnsan, hayvan fark etmeksizin, daha fazla canlı yaşamını kaybetmeden, bir an önce Ukrayna’ya yönelik saldırıların son bulmasını umuyoruz. Barış veya savaş ortamı fark etmeksizin hayvanlar için birer hapishane olan hayvanat bahçelerinin ise tüm dünyada artık tarihe gömülmesini istiyoruz.
Kaynaklar: Euronews, The Washington Post, The Animal Reader
Kapak fotoğrafı: Heidi Levine / The Washington Post
