Hayvanlardan alınan doku örneğiyle laboratuvar ortamında üretilen ve son yıllarda yatırımcılar tarafından oldukça rağbet gören ‘temiz et’ (clean meat/cultured meat) başta ABD, Hollanda ve İsrail olmak üzere birçok ülkede milyon dolarlık yatırımlar alıyor. Dünyanın en önde gelen gıda ve tarım firmalarından biri olan Cargill, Bill Gates ve Richard Branson gibi isimlerin “temiz” et üreten startuplardan Memphis Meats’e 17 milyon dolarlık yatırım yapmasını sağladı. Clean Meat kitabının yazarı Paul Shapiro’ya göre 2019’un sonuna doğru laboratuvarda hazırlanan bu gıdalar raflarda yerlerini almaya başlayacak.
Birleşmiş Milletlerin de açıkça ifade ettiği gibi hayvansal tarım “küresel ısınma, toprak bozulması, hava ve su kirliliği ve biyolojik çeşitlilik kaybı dahil dünyanın en acil çevre sorunlarının en önemli nedenlerinden biri”. Sürdürülebilir değil, çevre ve insan sağlığına büyük zarar veriyor ve her yıl 56 milyar hayvanı hem sömürüyor hem öldürüyor. “Temiz” et üretiminin geleneksel yöntemlere göre %7-45 daha az enerji, %99 daha az arazi, %81-96 daha az suya ihtiyaç duyacağı ve %78-96 daha az sera gazı salınımına neden olacağı öngörülüyor. Ayrıca “temiz” ette antibiyotik kullanılmayacağı gibi şarbon gibi herhangi bir mikrobun bulaşması da söz konusu olmayacak.
“Temiz” etin gıda alanında bir devrim yaratacağı düşünülüyor ve Türkiye’de de bu alanda bir ilk gerçekleşti. Ankara Üniversitesi Kök Hücre Enstitüsü Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Can Akçalı ile Bilkent Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Erdem Erikçi Ankara Üniversitesi Teknokent’te temiz üreten Türkiye’nin ilk şirketi ‘biftek.co’yu kuran isimler oldu.
Laboratuvar ortamında ve öncesinde nasıl bir sürecin söz konusu olduğuyla ilgili kesin ve detaylı bilgilerin yoksunluğunda ve hayvanlara hiç zarar vermeden oluşturulan alternatiflerin sayısı gün geçtikçe arttığından üreticilerin “temiz” beyanı şüphe ve tepkiyle karşılanıyor.
Daha fazlasını oku:
