Çevre kaygıları artan tüketiciler sadece gıda seçimleri yoluyla değil hayvan bazlı giyim ve diğer ürünler yerine vegan alternatif arayışlarıyla da etki alanlarını genişletmekte. Bu doğrultuda sentetik ve doğal seçeneklere ilgi öne çıkıyor. Bunların tümü kolektif bir biçimde “vegan deri” adıyla anılıyor.
Elon Musk’ın Tesla şirketinin “tamamıyla vegan” bir araba için gereken hazırlıkları sürdürdüğünü açıklaması gibi pek çok şirket tüketicilerin böylesi etik kaygılarına vegan yanıtlar verme gayretlerini arttırdığını ürünleriyle ve söylemleriyle gözler önüne seriyor. Benzer biçimde, Porsche yeni elektrikli arabasında (Taycan) iç kısım için vegan deri opsiyonu sunacağını duyurdu.
Deri işlevinde bir üründen söz ederken “vegan deri”, işlenmiş hayvan-bazlı içeriklerden elde edilenlerden farklı olarak, çoğu kez sentetik ürünlerden hazırlanmış ve -sentetik ya da değil- hayvansal içeriklerin hiçbir şekilde kullanılmadığı anlamını taşır. Kullanılmakta olan böyle ürünlerin çoğunluğu plastik-bazlı polyurethane chloride ve polyurethane maddelerinden üretilmekte. Son olarak, vegan derinin hayvan derisine kıyasla önemli bir kullanım avantajı sağladığını da hatırlatalım: Zamanın etkisiyle bozulmaya karşı ciddi farklarla daha tercih edilesi olması.
Vegan deri ve diğer vegan ürünleri satın alma tercihindeki asıl artı yön elbette çevre ve hayvan haklarını içine alan etik motivasyonlara karşılık gelen somut sonuçları veriyor olması. Gençlerin tüketim alışkanlıklarının bu yönde hızla değişmesi ve Bill Gates gibi etki alanı çok geniş olan yatırımcıların desteği de bahse konu sonuçları gitgide hızlandırmakta.
Sayılabilecek diğer artıların başında ise vegan derinin genellikle daha düşük maliyetli ve böylece ucuz olması geliyor. Plastik-bazlı vegan ürünler hayvan-bazlı ürünlerden daha ucuz olmakla birlikte organik vegan materyallerden üretim henüz aynı fiyat avantajını sağlayamıyor. Dolayısıyla, böylesi vegan materyallerden üretilen ürünlerin maliyet ve fiyatlarının yeterince düşebilmesi için tüketici ve üreticilerin bazı değişikliklere yönelmesi gerekmekte. Yine de, tüm sonuçlarıyla etik bakımdan değerlendirildiğinde söz konusu iki vegan deri de geleneksel (vegan-olmayan) derilerden daha olumlu bir konumda görülüyor.
Aynı anda vegan, çevre-dostu, hesaplı ve sürdürülebilir olabilen üretim ve tüketim olanaklarının kayda değer gelişmeler gösterdiği kabul edilmekle beraber, son dönemde pek çok kesim tarafından bu konularda hem üreticilerin hem de tüketicilerin daha aktif roller üstlenmesi gerektiğine sıklıkla işaret edilmekte.
Yazan: Barış Bayram
Yararlanılan kaynaklar:
https://www.washingtonpost.com/business/energy/what-is-vegan-leather-and-should-you-be-wearing-it/2019/08/26/3a59b7ba-c878-11e9-9615-8f1a32962e04_story.html?noredirect=on
https://www.livekindly.com/2020-porsche-electric-taycan-vegan-leather-interior/
